Kıbrıs Halk Müziği ve Türk Halk Müziğinde Tespit Edilen Üç Ortak Eserin Karşılaştırmalı İncelemesi
DOI:
https://doi.org/10.61620/tfa.44Anahtar Kelimeler:
Kıbrıs halk müziği, Türk halk müziği, kültürel etkileşim, analiz, karşılaştırmaÖzet
Kıbrıs, tarihsel süreç içerisinde birçok medeniyetin ve kültürün etkisi altında kalmış önemli bir adadır. Bu durum, adanın kültürel mozaiğini derinleştirip zenginleştirmiştir. Özellikle, Kıbrıs'ın coğrafi konumu ve stratejik önemi, farklı kültürel etkileşimlere açık olmasına neden olmuştur. Ancak, 20. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan siyasi değişimler ve adanın bölünmesi, Kıbrıs'ın kültürel dokusunda önemli izler bırakmıştır. Bu dönemde, Kıbrıs'a göç eden Türklerin getirdiği kültürel ögelerin, özellikle müzik alanında belirgin bir etki yarattığı gözlemlenmektedir. Göç eden topluluklar, adanın kültürel yapısına katkıda bulunarak, hem geleneksel hem de modern müzik unsurlarının bir arada var olmasına zemin hazırlamıştır. Bu karmaşık tarihsel ve kültürel süreçler, Kıbrıs'ın kültürel zenginliğini ve çeşitliliğini artırmış, adanın kültürel kimliğini şekillendiren önemli faktörler arasında yer almıştır. Kıbrıs'ın müzikal kimliği, hem Kıbrıs Türk Halk Müziği hem de Kıbrıs Rum müziği içindeki geleneksel öğelerin yanı sıra, bu kültürel etkileşimlerin ve bölünmenin yarattığı benzersiz bir yapının parçası olarak şekillenmiştir. Yapılan araştırmalarda adada birçok Türk Halk Müziği varyantları karşımıza çıkmaktadır. Bu varyantlar müzikal, sözel ya da mani çeşitlemeleri olarak tespit edilmiştir.
Bu makale hem Kıbrıs Halk Müziğinde hem de Türk Halk Müziğinde tespit edilen ortak üç sözlü ezginin değişimlerini, benzerlik ve farklılıklarını tespit ederek analiz etmeyi aynı zamanda literatürdeki yerlerini tarihsel olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Tespit edilen eserlerin notaları, Kıbrıs kaynaklarında Tampere sistemine göre düzenlenmiş olup, eser analizlerinde bütünlüğün sağlanabilmesi amacıyla bu eserler, Türk Halk Müziği repertuarındaki karar sesine uygun olarak yeniden notaya alınmıştır. Söz konusu eserler Türk müziği ve Türk halk müziği teorileri açısından değerlendirilerek iki coğrafyadaki varyantları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.
Referanslar
Adanır, E. (1997). Kıbrıslı Türklerde müzik: Darülelhan ve 1955-1965 Müzik toplulukları, Lefkoşa: Dörtrenk Publishing.
Azgın, B. (2015). Transforming culture: Traditional music and Turkish Cypriots. J. Samson &Assmann, J. (2022). Kültürle bellek. Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik (Çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Cicioğlu, H. (1983). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi.
Dölek,F. Dölek, İ. (1992). Kıbrıs Türk halk müziği. Kıbrıs: KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ekici, M. (2006). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları (4. Baskı).
Fidan, S. (2018). Kına geleneği bağlamında oluşan sözlü şiir ürünlerinin işlevleri: Gaziantep örneği. Asia Minor Studies, (AGP Sempozyum Özel Sayısı1), 275-293. https://doi.org/10.17067/asm.442668
Garanti, S. (2009). Kıbrıs havaları 1 Cyprus Songs. Lefkoşa: Kıbrıs Havaları Derneği Yayını.
Garanti, S. (2010). Kıbrıs havaları 2 Cyprus Songs. Lefkoşa: Kıbrıs Havaları Derneği Yayını.
Garanti, S. (2013). Kıbrıs Havaları, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi (Kıbrıs Özel Sayısı-I),327- 332
Garanti, S. (2020). Kıbrıs havaları 5 Cyprus songs. Lefkoşa: Kıbrıs Havaları Derneği Yayını.
Gorgorettı, B. (2020). Milli kimliğin biçimlenmesinde müzik eğitiminin rolü. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43-162.
Güven, M. (2013). Türkülerinv varyantlaşmas., Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 145-156.
Güvenç, B. (1997). Türk kimliği “Kültür Tarihinin Kaynakları". İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kanol, K. Hoca, A. (1986). Halk oyunlarımızı ve müziğimizi irdeliyoruz. Halk Sanatları Vakfı Derneği, 2-11.
Özkul, A., Özsezer,M., Tufan, H. (2017). Kıbrıs eğitim tarihinde önemli bir müfettiş: İbrahim Hakkı Bey. Tarih İncelemeleri Dergisi.
Tavkul, U. (2009). Kafkasya’da kültürel etkileşim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Unutulmaktan korkuyorum (1986). Lefkoşa: Gençlik Merkezi Yayını.
Wells, C. (1972). Sosyal antropoloji açıdan insan ve dünyası (Çev. E. Onur). İstanbul: Remzi
Kitabevi Yolcu, F. (2008). Adana İli Ceyhan ilçesi halk kültürü araştırması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Gizem Yücel; Şirin Karadeniz
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
