Makedon Kültüründe Mitolojik Halk Şarkıları

Mitolojik Halk Şarkılar

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.61620/tfa.79

Anahtar Kelimeler:

mitoloji, Makedon mitolojik şarkıları, Makedon mitolojisinde Türklük algısı, doğaüstü varlıklar, mitik şarkılar

Özet

Mitoloji sözcüğü genellikle mitolojik anlatılar, efsaneler, destanlar ve benzeri temelde sözlü kültüre dayalı ürünleri anımsatır. Bu çalışmanın problematiğini Makedon mitlerindeki halk şarkıları oluşturmaktadır. Başka bir deyişle Makedon folklor ve kültürünün bir parçası olan mitolojinin örnekleminde mitolojik halk şarkıları ele alınmıştır. Bu çalışmada, Makedon mitleri taranarak ‘mitolojik halk şarkıları’ ayıklanmış tarama, çeviri ve yorumlama yöntemleri kullanılmıştır. Bu bağlamda alıntılanan Makedonca mitolojik şarkılarından ortaya çıkan bulgular analiz edilmeye çalışılmıştır. Makedonca mitolojik şarkılardaki efsaneler, inanışlar ve onların insan olan ve olmayan karakterleri Makedon mitolojisinin yapısı hakkında temel ve ayrıntılı bilgiler vermektedir. Her şarkının Makedon mitolojisindeki arka planı, inanış ve tasviriyle birlikte ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Ayrıca karakterlerin yapısı, görünüşü ve yaşadıkları mekânlar da tüm detaylarıyla aktarılmıştır. Doğaüstü yaratıkların insanlarla olan ilişkileri ve iletişimleri saptanarak bunlar arasında olağanüstü yeteneklerle ödüllendirilmiş olan periler, fayda ve zararı vurgulanmış; aynı anda şarkıların bünyesindeki yılan figürü ve kötülüğün simgesi şeytani bir yaratık olan ejderha motiflerinin başat rolleri üzerinde durulmuş; mitolojik sembollerin günümüz Makedonya’sındaki yansımaları araştırılmıştır. Artık inanç sisteminde yer bulmayan ve dönüşen eski inanışlar da tespit edilmeye çalışılmıştır. Konu, metinlerde sözü edilen tarihî kişilikler ve mitolojik inançların günümüzdeki yansımalarını açıklamak adına görsel malzeme ile desteklenmiştir. Makedon mitolojik halk şarkıları içerisinde Türklükle ilgili ve İstanbul özel adının geçtiği şarkılara rastlanması kültürler arası ilişkilere örnek olması açısından önemli bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Referanslar

ApkarevÍ. K. A. (1892). BÍлgarskN prNkask berobenN® sÍ prNbavлenNe na nekoлko makedonovлaшkN N aлbanskN. Kn. VIII s. 443 prNkazna 258. SofN®. (Birkaç Makedonya Ulahlarının ve Arnavutlar’ın masal ve inanışlarının ilavesiyle Bulgar masalları ve inanışları).

уrN|, V. (1982). LNrNka у sveTskoj knN`evnosTN. Beograd: SKZ. (Dünya literatüründe lirik şiiri).

Artun, E. (2009). Anonim Türk halk edebiyatı nesri. İstanbul: Kitabevi. Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 1, İstanbul: Ötüken.

Draganov, P. D. (1894). Македонско-славянский сборник с приложением словаря. С.-Петербург: Тип. Е. Евдокимова. (Makedonca-Slavca derlemeleri, sözlük ekli).

IsTorNja na makedonskNoT narod, (1969) knNga 1, Редакција: Михаило Апостолски (и др.). Skopje: Nova MakedonNja. (Makedon halkının tarihi).

KNTevskN, M. (2014). IsTorNjaTa na MakedonskNoT Foлkлor. Skopje: Gnrлanda. (Makedon folklor tarihi).

Köktan, Y. (2014). Mitoloji dans ve müzik. TÜRÜK- Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3, 261- 271.

KулNшNí, [. (и др.). (1970). SrpskN mNToлoшkN re~nNk. Beograd: Нолит. Le`e, L. (1984). Sлovenska mNToлogNja. Beograd: Графос. (Sırp mitoloji sözlüğü).

MNлadNnovcN. D. N K. (2009). ZbornNk na narodnN pesnN. Skopje: KулTуra. (Halk şarkıları Derlemeleri).

PenушлNskN, K. (1968). ObrednN N mNToлNшkN pesnN. Скопје: Македонска Книга. (Ritüeller için mitolojik şarkılar).

Sándor Papp, Vasal. TDV İslâm ansiklopedisi. https:// islam ansiklopedisi.org.tr/vasal (06.05.2019).

SbornNkÍ za narodnN уmTvorenN®, naуka N knN`nNna, (g. n.). (t.y.). Tom 13. SofN®. (Halk yaratıları derlemeleri).

Ze~evN~, S. (1981). MNTska bN~a srpskNh predawa. Beograd: Етнографски Музеј. (Sırp geleneklerinde mitolojik varlıklar).

Elektronik sözlükler:

Makedonca dijital sözlüğü. <http://www.makedonski.info>

MDR: Makedonca dijital sözlüğü. <http://drmj.eu>

TDK: Türk Dil Kurumu, Sözlükler. <https://sozluk.gov.tr>

Görsel malzeme kaynakları:

URL-1: “Çar I. Konstantin Asen ve eşi İrina Assenina” <https://boyanachurch.info/en/wall-paintings-en> URL-2: “krali-marko” <https://prilepskapivarnica.com.mk>

URL-2: “krali-marko” <https://prilepskapivarnica.com.mk>

İndir

Yayınlanmış

2025-06-30

Nasıl Atıf Yapılır

Mehmetoğlu, F. (2025). Makedon Kültüründe Mitolojik Halk Şarkıları: Mitolojik Halk Şarkılar. Türk Folklor Araştırmaları, (371), 421–439. https://doi.org/10.61620/tfa.79

Sayı

Bölüm

Araştırma makaleleri