Nostalji Bağlamında Kentsel Yenileme: Hamamönü Örneği

Gözde Tekin

doi:10.61620/tfa.78

Yazarlar

Gözde Tekin Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-9068-0788

DOI:

https://doi.org/10.61620/tfa.78

Anahtar Kelimeler:

kentsel yenileme, nostalji, Hamamönü, kent imgesi, geleneksel imge

Özet

Kentleşme, sanayileşme, modernleşme gibi süreçler nedeniyle terk edilen veya savaş, afet gibi yıkımlarla çöküntü alanı hâline gelen kent merkezlerinin, özellikle tarihî kent merkezlerinin yenilenerek kentlinin kullanımına ve turizme açılması sıklıkla karşılaşılan kentsel yenileme uygulamalarındandır. Türkiye’de 2000’li yıllardan sonra sayıları artan bu kentsel yenileme alanlarında nostaljik, yerel, otantik, geleneksel imgeler, mekânlar ve faaliyetler ön plandadır. Ankara’nın eski kent merkezinde yer alan Hamamönü de 2006 yılında başlayan yenileme çalışmalarından sonra turizme açılmıştır. Bölgedeki uygulamalar, bölgenin eski cazibeli günlerinin geri gelmesi, geçmişin sosyal atmosferinin hissedilmesi, nostaljik günlerin yeniden yaşanması üzerine temellendirilmiştir. Bu çalışmada, uygulayıcıların nostalji odaklı söylem ve faaliyetlerine ve bunların Hamamönü’nü ziyaret eden kişilerde nasıl karşılık bulduğuna odaklanılmıştır. Bu amaçla; öncelikle kentlerdeki yenileme ve canlandırma çalışmalarını ortaya çıkartan sürece ve Hamamönü’nün bu süreç içindeki dönüşümüne; sonrasında ise bölgedeki nostalji ve otantik vurgulu söylem ve faaliyetlere değinilmiş ve ziyaretçilerin görüşlerine yer verilmiştir. Çalışma kapsamında Tripadvisor isimli sanal seyahat platformunda Hamamönü başlığı altındaki kullanıcı yorumları nitel veri olarak kullanılmıştır. Hamamönü’nde proje uygulayıcılarının "geçmiş canlanacak", “nostaljik günler yaşanacak" gibi söylemlerinin ve buna yönelik faaliyetlerinin ziyaretçiler tarafından da benimsendiği görülmüştür. Ayrıca Hamamönü, yenilenme sürecinde tarihî, dinî ve kültürel pek çok imge ve yapıyı öne çıkartmış; kentlinin belleğinde Hamamönü ile özdeşleşen etkinliklerle de otantik ve nostaljik bir mekân hâline gelmiştir.

Referanslar

Altındağ Belediyesi. (2011). Altındağ Belediyesi 2011 yılı faaliyet raporu. https://www.altindag.bel.tr/#!faaliyet_kitapcigi

Altındağ Belediyesi. (2012). Altındağ Belediyesi 2012 yılı faaliyet raporu. https://www.altindag.bel.tr/#!faaliyet_kitapcigi

Altındağ Belediyesi. (2013). Altındağ Belediyesi 2013 yılı faaliyet raporu. https://www.altindag.bel.tr/#!faaliyet_kitapcigi

Assmann, J. (2018). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik (A. Tekin, Çev., 3. baskı). Ayrıntı Yayınları.

Aydın, S., Emiroğlu, K., Türkoğlu, Ö., & Özsoy, E. D. (2005). Küçük Asya’nın bin yüzü: Ankara. Dost Yayınları.

Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği (F. B. Aydar, Çev.). Metis Yayınları.

Cantek, F. Ş., & Zırh, B. C. (2014). Bir semt monografisine doğru: Cebeci’ye bakmak. İdealkent, 11, 138–170.

Değirmenci, K. (2011). Kentsel mekânda yerin ya da otantik olanın yeniden inşası. U. Özcan & E. Eğribel (Ed.), Değişim sosyolojisi: Dünyada ve Türkiye'de toplumsal değişme (ss. 277–292). Kitabevi Yayınları.

Halbwachs, M. (2017). Kolektif hafıza (B. Barış, Çev.). Heretik Yayınları.

Kaya, R. (2017). Kentsel yenileme ve nostalji duygusu bağlamında kafelerde geçmişin temsili ve belleğin yeniden üretimi: Süleymaniye örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kıranoğlu, G. (2016). İstanbul nostaljisinin kültürel mitolojisi 1953–1965 (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kurtar, C., & Somuncu, M. (2013). Kentsel kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliği: Ankara Hamamönü örneği. Ankara Araştırmaları Dergisi, 2(1), 35–47.

Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi (I. Ergüden, Çev., 6. baskı). Sel Yayınları.

Lynch, K. (2017). Kent imgesi (İ. Başaran, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Oğuz, M. Ö. (2007). Folklor ve kültürel mekân. Millî Folklor, 76, 30–32.

Oğuz, M. Ö. (2019). Paldır kültür kentleşmeler. Geleneksel Yayınları.

Ölçer Özünel, E. (2014). Kendini seyreden öteki: Halk kültürü temsillerinde öz oryantalist yaklaşımlar. Millî Folklor, 102, 5–16.

Satılmış, R. (2019). Yenilenen kentlerde nostaljik söylemler ve kurgusal mekânlar. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (6), 59-66.

Şenyapılı, T. (2016). “Baraka”dan gecekonduya Ankara’da kentsel mekânın dönüşümü: 1923–1960 (2. baskı). İletişim Yayınları.

Tekeli, İ. (2009). Modernizm, modernite ve Türkiye’nin kent planlama tarihi. Tarih Vakfı Yayınları.

Tekin, G. (2020). Tasarlanmış mekânlarda kültürel miras aktarımı ve yeniden canlandırma: Hamamönü ve çevresi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.

Uludağ, Z., & Aycı, H. (2016). Modernin güçlü sahnesi: Erken Cumhuriyet dönemi Ankara’sında kolektif belleğin inşası ve toplumsal unutma süreci. İdealkent, 20, 746–773.

UNESCO. (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf

URL-1:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r444448842-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-2:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r659070078-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025.

URL-3:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r164809099-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-4:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r640157889-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-5:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r637150684-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-6:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r621847224-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-7:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r289792383-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-8:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r306578665-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-9:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r375932676-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-10:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r388022904-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025

URL-11:https://www.tripadvisor.com.tr/ShowUserReviews-g298656-d3511566-r396250496-Hamamonu_Restored_Area-Ankara.html, Erişim Tarihi: 29.05.2025