Treatment with Herbs in Hüseyin Remzi’s Mir’atü’l-beyt

Abstract

Hüseyin Remzi Bey, İstanbul’da 27 Mart 1839’da doğmuştur. Bir Osmanlı hekimi olan Hüseyin Remzi, mikrobiyoloji alanında çalışmalar yapmıştır. Doktor Hüseyin Remzi Bey’in yazdığı Mir’atü’l-beyt (Hanımlara Yadigâr) adlı eser, İstanbul’da Âlem matbaasında 1308 (1891)’de basılmıştır. Resimli ve 284 sayfadır. Yazar aslında bu eseri hanımları çeşitli konularda eğitmek amacıyla yazmıştır. Eski harflerle basılmış kitapta mukaddimeyi izleyen kısım başlıklı üç bölümle bir lahika (ek) vardır. Birinci kısımda daha çok aile ve aile hayatına; ikinci kısımda ev işleri, temizlik ve yemeğe; üçüncü kısımda ise, sağlık, hastalık ve sağlığın korunmasına yönelik bilgilere yer verilmiştir. Lahikada genç kızlara ve hanımlara bazı konularda nasihat edilerek yol gösterilmeye çalışılmıştır. Kitap, yazıldığı dönemde toplumun kadına ve kadının eğitimine bakışı konusunda içerdiği bilgiler, hastalıktan korunmaya dair tavsiyeleri nedeniyle önemlidir. Mir’atü’l-beyt günümüzde yeniden öne çıkan bitkilerle tedavi yöntemlerine değinmesi, şifalı bitkileri ya da zehirli ve zararlı olduğu bilinmesine rağmen farklı şekillerde çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan bitkileri tanıtması bakımından halk hekimliği araştırmalarına katkıda bulunabilecek değerli bir yazılı kaynaktır. Halk hekimliğine konu olan bitkilerle tedavi hakkında, Mir’atü’l-beyt gibi eski, yazılı kaynaklarda verilen bilgilerin günümüz bilgileriyle kıyaslanıp değerlendirilmesi yeni bazı bilgilere ulaşılmasına ve farklı bakış açıları geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Makalede Doktor Hüseyin Remzi Bey ve eseri Mir’atü’l-beyt tanıtıldıktan sonra eserin hastalıkla sağlığı ele alan bölümünde yer verilen, bitkilerin hangi durumlarda nasıl kullanılacağını anlatan bilgiler değerlendirilmiştir. Ayrıca halk hekimliğini ilgilendiren bitkilerle tedavi şekillerinin açıklandığı bu bölümün Latin harflerine çevirisi verilmiştir. Halk hekimliği çalışmalarına yazılı bir kaynakla katkıda bulunmak amaçlanmıştır.