Bir İnanç Köyünde Tarımsal Üretim ve Ekolojik Yıkım: Direnişin Olanakları
DOI:
https://doi.org/10.61620/tfa.61Anahtar Kelimeler:
küçük meta üretimi, köylülük, kapitalizm, ekokritik eleştiri, BektaşilikÖzet
Köylülük ve kapitalizm arasındaki ilişkinin en çok tartışılan yönü küçük meta üreticiliğidir. Bu kavram, köylülerin üretim araçlarının sahibi oldukları halde nasıl kapitalistleşmediklerini ve kendi emeklerini kullanırken nasıl işçileşmediklerini (proleterleşme) açıklar. 21. yüzyılda “köylülük” yalnızca bu kavramla açıklanamayacak dönüşümlere uğramıştır. Bu dönüşümde şüphesiz küresel sermayenin dünyanın her yanına nüfuz etmesinin payı yüksektir. Köylerin kendi kültürel özellikleri de bu dönüşümle etkileşim halindedir. Bunu anlamak üzere, 2023 yılının Eylül ayında Antalya’nın Elmalı ilçesinin Tekke köyünde bir hafta süre ile yürüttüğümüz etnografik alan araştırmasının bulgularına dayanarak inanç ile üretim arasındaki ilişkiyi sorguluyoruz. Bu ilişkinin bir ucu köylülüğün varlığını sürdürebilme olanaklarına (strateji/direniş), dolayısıyla kapitalizme; bir ucu ise su kıtlığına, dolayısıyla “iklim krizine” dokunuyor. Böylesi geniş fakat birbirinden ayrılamaz nitelikte olan çeşitli ilişkiler ağının köyde nasıl bir değişime/dönüşüme yol açtığı ve gelecek için nasıl bir potansiyel taşıdığı ise araştırmamızın odak noktasını oluşturuyor. Buradan yola çıkarak, vahşi kapitalizmle ele ele yürüyen ekolojik yıkıma ve neoliberal politikalar neticesinde tarımı kendi “sefaletine” bırakan piyasa koşullarına karşı, Tekke köyü halkının farkında olarak ya da farkında olmadan yapıp ettiklerinin özgün bir örnek gösterdiğini ve bu stratejilerin potansiyel bir direniş alanı oluşturabileceğini iddia ediyoruz.
Anahtar sözcükler: küçük meta üretimi, köylülük, kapitalizm, ekolojik yıkım,Bektaşilik
Referanslar
Aydın, T. (2019). Elmalı ilçesinin coğrafyası. İksad Yayınevi.
Aydın, Z. (2018). Çağdaş tarım sorunu. İmge Kitabevi.
Bernstein, H. (2014). Tarımsal değişimin sınıfsal dinamikleri. Yordam Kitap.
Bloomberg HT. (2023, Ekim 5). Türkşeker 2023 Şeker pancarı alım fiyatını açıkladı.
BloombergHT. https://www.bloomberght.com/turkseker-2023-seker-pancari-alimfiyatini-acikladi-2339648
Eröz, M. (1990). Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik. Kültür Bakanlığı.
FAO. (2023). World Food and Agriculture – Statistical yearbook 2023. Rome. https://doi.org/10.4060/cc8166en
Keyder, Ç., & Yenal, Z. (2013). Bildiğimiz tarımın sonu: Küresel iktidar ve köylülük. İletişim.
Liguori, V., Rizzo, G., & Traverso, M. (2008). Marble quarrying: An Energy and waste ıntensive activity ın the production of building materials. WIT Transactions on Ecology and the
Environment, 108, 197-207.
Lyratzaki, I. (2010). Alevi-Bektashi communities in south-eastern Europe: Spiritual Heritage and Environmental Consciousness. The Diversity of Sacred Lands in Europe içinde. Metsähallitus Natural Heritage Services.
Melikof, İ. (2011). Uyur idik uyardılar: Alevilik Bektaşilik Araştırmaları. Demos Yayınları.
Önal, N. E. (2017). Tarım ve köylülük “sorun”larına dair bir tartışma çerçevesi. Praksis, 43.
Oral, N., Sarıbal, O., & Şengül, H. (2013). Cumhuriyet döneminde uygulanan tarım politikaları.
Türkiye’de Tarımın Ekonomi-Politiği 1923-2013 içinde (71–90). Notabene Yayınları.
Öztürk, M., Kentel, F., & Emre, P. Ö. (2020). Türkiye’de tarım ve kırda sosyoekonomik değişim. Toplum ve Bilim, 153, 81–104.
Özuğurlu, M. (2013). Küçük köylülüğe sermaye kapanı: Türkiye’de tarım çalışmaları ve köylülük üzerine gözlemler. Notabene Yayınları.
Pamuk, Ş., & Toprak, Z. (Eds.). (1988). Türkiye’de tarımsal yapılar (1923-2000). Yurt Yayınları.
Patnaik, U. (1981). Neo-Populism and Marxism: The Chayanovian view of the agrarian question and ıts fundamental fallacy. part one. Social Scientist, 9(12), 26-52. https://doi.org/10.2307/3517132
Pelek, D. (2020). Kırsal dönüşüm sürecinde “Yeni Köylülük” mü yoksa “Yeni İşçilik” mi doğuyor? Toplum ve Bilim, 153, 105–126.
Sirman-Eralp, N. (1988). Pamuk üretiminde aile işletmeleri. Türkiye’de tarımsal yapılar (1923- 2000) içinde. Yurt Yayınları.
Stirling, P. (Ed.). (1993). Culture and Economy: Changes in Turkish villages. The Eothen Press, Huntingdon 1993. The Eothen Press.
TÜİK. (2023). İstatistiklerle Türkiye.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ozan Çetiner
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
