DR. HÜSEYİN REMZİ’NİN MİR’ATÜ’L-BEYT’İNDE BİTKİLERLE TEDAVİ
(Treatment with Herbs in Hüseyin Remzi’s Mir’atü’l-beyt )

Yazar : Label    Label
Türü : Diğer
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 369
Sayfa : 68-80
    


Özet
Hüseyin Remzi Bey, İstanbul’da 27 Mart 1839’da doğmuştur. Bir Osmanlı hekimi olan Hüseyin Remzi, mikrobiyoloji alanında çalışmalar yapmıştır. Doktor Hüseyin Remzi Bey’in yazdığı Mir’atü’l-beyt (Hanımlara Yadigâr) adlı eser, İstanbul’da Âlem matbaasında 1308 (1891)’de basılmıştır. Resimli ve 284 sayfadır. Yazar aslında bu eseri hanımları çeşitli konularda eğitmek amacıyla yazmıştır. Eski harflerle basılmış kitapta mukaddimeyi izleyen kısım başlıklı üç bölümle bir lahika (ek) vardır. Birinci kısımda daha çok aile ve aile hayatına; ikinci kısımda ev işleri, temizlik ve yemeğe; üçüncü kısımda ise, sağlık, hastalık ve sağlığın korunmasına yönelik bilgilere yer verilmiştir. Lahikada genç kızlara ve hanımlara bazı konularda nasihat edilerek yol gösterilmeye çalışılmıştır. Kitap, yazıldığı dönemde toplumun kadına ve kadının eğitimine bakışı konusunda içerdiği bilgiler, hastalıktan korunmaya dair tavsiyeleri nedeniyle önemlidir. Mir’atü’l-beyt günümüzde yeniden öne çıkan bitkilerle tedavi yöntemlerine değinmesi, şifalı bitkileri ya da zehirli ve zararlı olduğu bilinmesine rağmen farklı şekillerde çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan bitkileri tanıtması bakımından halk hekimliği araştırmalarına katkıda bulunabilecek değerli bir yazılı kaynaktır. Halk hekimliğine konu olan bitkilerle tedavi hakkında, Mir’atü’l-beyt gibi eski, yazılı kaynaklarda verilen bilgilerin günümüz bilgileriyle kıyaslanıp değerlendirilmesi yeni bazı bilgilere ulaşılmasına ve farklı bakış açıları geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Makalede Doktor Hüseyin Remzi Bey ve eseri Mir’atü’l-beyt tanıtıldıktan sonra eserin hastalıkla sağlığı ele alan bölümünde yer verilen, bitkilerin hangi durumlarda nasıl kullanılacağını anlatan bilgiler değerlendirilmiştir. Ayrıca halk hekimliğini ilgilendiren bitkilerle tedavi şekillerinin açıklandığı bu bölümün Latin harflerine çevirisi verilmiştir. Halk hekimliği çalışmalarına yazılı bir kaynakla katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler
Hüseyin Remzi, Mir’atü’l-beyt, bitkilerle tedavi, yararlı bitkiler, zararlı bitkiler, halk hekimliği

Abstract
Hüseyin Remzi Bey was born in Istanbul at 27th of March 1839. Hüseyin Remzi who is an Ottoman doctor, carried out studies in the field of microbiology. The work titled Mir'atü'l-beyt (Heirloom for Ladies), written by Doctor Hüseyin Remzi Bey, was published in the Âlem printing house in Istanbul in 1308 (1891). It is illustrated and has 284 pages. The author actually wrote this work to educate women on various subjects. The book printed in Ottoman alphabet has three chapters and a “lahika” (appendix) following the muqaddimah. The first part focuses more on family and family life; in the second part, housework, cleaning and cooking; In the third part health, disease and health protection are topics of information which included. In the Lahika, an attempt was made to guide girls and young women by giving them advice on some issues. The book is important because of the information it contains about society's view of women and women's education at the time it was written, and its advice on preventing disease. Mir'atü'l-beyt is a written source that can contribute to folk medicine research in terms of touching upon the treatment methods with plants that have become prominent again today, and introducing medicinal plants and plants used in the treatment of various diseases in different ways, although they are known to be poisonous and harmful. Comparing and evaluating the information given in old sources such as Mir'atü'l-beyt with today's information about treatment with plants, which are the subject of folk medicine, will contribute to the development of different perspectives. In the article, after introducing Doctor Hüseyin Remzi Bey and his work Mir'atü'l-beyt in general, the information in the section of the work dealing with disease and health, explaining how to use plants in which situations, was evaluated. In addition, the section explaining the treatment methods with plants related to folk medicine has been transliterated into Latin alphabet. It is aimed to contribute to folk medicine studies with a written source.

Keywords
Hüseyin Remzi, Mir’atü’l-beyt, treatment with plants, useful plants, harmful plants, folk medicine